Telkari .. Telkari nedir? Telkari nasıl yapılır ?
Telkari Nedir?
Telkarinin kelime anlamı tel ile yapılan sanatsal çalışmadır. Geçmiş yıllarda ve halen günümüzde bazen telkariye 'vav işi' de denilmektedir. Vav ismi Osmanlıca vav harfinin, uygulamada motif olarak sıkça kullanılmasından dolayı verilmiştir.Telkari aynı zamanda çitf işi diye de bilinir. Bunun sebebi de telkarinin yapımı sırasında kullanılan her küçük parçanın bir araya getirilmesi sırasında cımbıza benzeyen ancak ucu daha ince olan ve çift olarakkullanılan aletten gelir.
Telkari Nasıl Yapılır?
Çalışmaya öncelikle yapılacak modelin ana iskeleti kurularak başlanır ( buna muntaç denir ). İskeletin tel kalınlığı motiflerin tel kalınlığının yaklaşık iki katıdır.Kaynak yapılarak hazırlanan ana iskeletin içi boşluklar teker tehazırlanan küçük parçacıklarla doldurulur. Telkaride kaynak kullanılır, lehim yapılır diyenler olsada bilinmeli ki lehim gümüşü çürütür ve yapılan işin hurdaya gitmesine neden olur. Ana iskelet ve boşlukların doldurulmasında çubuk kaynak,toz kaynak ve boraksla yapılır. Telkaride gümüş tellerin birleştirilmesinde kullanılması gereken tek yöntem 'kaynak' tır. Milimetrik tellerin kaynakla birleştirilmesi de oldukça zordur. Verilen ısı biraz fazla olursa gümüş tel erir, az verilirse de istenilen şekilde kaynak işi yapılamaz.Ayarı biraz düşürülen ve eğelenip toz haline getirilen gümüş bir kabaalınarak boraksla birleştirilir. Ve kaynak yapılacak parçalar suya daldırılıp ıslatıldıktan sonra ana iskelet ve boşlukların içine yerleştirilecek her bir parça boraks-gümüş karışımıyla kaynak yapılır. Ana iskeletin yapımı kadar motiflerin yerleştirme kaynak işleri de uzun zaman alır. Telkari bir ustalık ve herşeyden önce bir sabır işidir.
Telkarinin kaynağının Mezopotamya ve eski Mısır olduğu sanılmaktadır. Buralardan Uzak Doğuya,başka bir koldan ise Anadolu'ya ve Anadolu üzerinden de Avrupa'ya yayıldığı bilinmektedir.Ülkemizde Midyat ve Ankara-Beypazarı bu konuda büyük ustaların bulunduğu yerlerdir.
